Het ontstaan van persoonlijkheidsproblematiek

Op zeer jonge leeftijd kunnen de wortels al aanwezig zijn voor de ontwikkeling van persoonlijkheidsproblematiek. Een goede start is belangrijk voor een gezonde basis van de persoonlijkheid. Dat draagt bij aan alles wat iemand later beleeft, zoals plezier in werk, relaties en vrije tijd. Om goed met jezelf en met anderen overweg te kunnen, is het van onschatbare waarde om te kunnen omgaan met je emoties, erover te kunnen nadenken soms te nuanceren. Tot slot is het begrijpen welke gevoelens andere mensen hebben voor elke sociale omgang essentieel. De basis daarvoor wordt gelegd in de kindertijd.

Aanleg en omgeving

De persoonlijkheid wordt bepaald door een samenspel van aanleg en omgeving. Een veilige gehechtheid tussen ouders en kinderen heeft een sterke positieve bijdrage aan de veerkracht van kinderen. Helaas is in sommige gezinnen vanwege uiteenlopende redenen sprake van onveiligheid. Dat kan komen door uitgesproken ernstige gebeurtenissen, zoals mishandeling of misbruik, maar ook door langdurige en sluipende onveiligheid door onvoorspelbaarheid of afwezigheid van de belangrijke verzorgers. Dit kan bijdragen aan het ontstaan van persoonlijkheidsproblematiek.

Gehechtheid

Een veilige gehechtheid is voor elk kind cruciaal om een gezonde persoonlijkheid te kunnen ontwikkelen. Dat betekent dat iemand zich al als klein kind geborgen, verzorgd en veilig voelt. Hierdoor bouwt een kind vertrouwen op, zowel in zichzelf als in anderen. In onderzoek is aangetoond dat gehechtheidsproblemen de ontwikkeling van het omgaan met eigen emoties en het op een tevreden wijze met anderen omgaan ernstig aantasten. Op jonge leeftijd wordt zo de wortel gelegd voor de ontwikkeling van persoonlijkheidsproblematiek. Deze neemt vaak na de adolescentie meer vaste vormen aan. Problemen in de ontwikkeling van een veilige gehechtheid leidt bij zowel kinderen als jongeren tot terugkerende angst- en stemmingsklachten, maar ook tot aanhoudende gedragsproblemen. Vaak gaat het dan ook niet goed op meerdere terreinen: opleiding en studie, in de thuissituatie, maar ook in de vrije tijd en in het contact met leeftijdgenoten.

Hulp bij voorlopers

Het NPI biedt daarom ook bij kinderen met kenmerken van de voorlopers van persoonlijkheidsproblematiek hulp. De veranderbaarheid van kinderen en jongeren is namelijk nog relatief groot en zo kan het ontstaan van latere problematiek voorkomen worden. Behandeling is ook belangrijk voor anderen omdat gehechtheidsproblemen – en dus het risico op ontwikkeling van persoonlijkheidsproblematiek – vaak van generatie op generatie worden overgedragen.